Alles over het lijmen van keramiek

Er is geen "one-size-fits-all" lijm voor keramiek. De lijm die je kiest hangt af van het type keramiek, de toepassing en de breuk in het keramiek. 

• Secondelijm is geschikt voor kleine, schone breuken in niet-poreus keramiek.
• Tweecomponentenlijm is geschikt voor grotere breuken, lijmen van afgebroken stukken, vullen van gaten en reparaties die waterbestendig en sterk moeten zijn.
• Montagelijm is geschikt voor het verlijmen van keramische tegels, het bevestigen van keramische ornamenten en toepassingen waar een zekere flexibiliteit is gewenst.

Welke typen keramiek zijn er?

Het begrijpen van het type keramiek waarmee je werkt, is belangrijk voor de keuze van de juiste lijm. Poreuze materialen (zoals ongeglazuurd aardewerk) absorberen lijm anders dan dichte, geglazuurde oppervlakken. De term keramiek omvat een breed scala aan materialen die worden gemaakt door klei of andere anorganische, niet-metallische materialen te vormen en vervolgens op hoge temperaturen te bakken. Dit bakproces, ook wel sinteren genoemd, zorgt ervoor dat de materialen verharden en hun specifieke eigenschappen krijgen.

• Aardewerk: dit is de meest poreuze vorm van keramiek, gebakken op relatief lage temperaturen. Voorbeelden zijn bloempotten en veel decoratieve objecten. Het absorbeert makkelijk water tenzij het geglazuurd is.
• Steengoed: gebakken op hogere temperaturen dan aardewerk, waardoor het minder poreus en harder is. Dit wordt vaak gebruikt voor servies, vazen en vloertegels.
• Porselein: de meest verfijnde en dichtste vorm van keramiek, gebakken op zeer hoge temperaturen. Het is vaak doorschijnend en niet-poreus, zelfs zonder glazuur. Denk aan fijn servies en sanitair.
• Geglazuurd keramiek: veel keramische voorwerpen worden voorzien van een glazuurlaag, een glasachtige coating die tijdens het bakken versmelt met het oppervlak. Dit maakt het oppervlak glad, waterdicht, duurzamer en makkelijker schoon te maken.

Welke lijm voor welk type keramiek?

1. Secondelijm (Cyanoacrylaat)

• Geschikt voor: Kleine, schone breuken in niet-poreus keramiek, zoals geglazuurde tegels, porselein lijmen en aardewerk. Ideaal voor snelle, onzichtbare reparaties waar geen grote mechanische belasting op komt.
• Voordelen: Zeer snelle hechting, transparant, gemakkelijk aan te brengen.
• Nadelen: Niet waterbestendig op lange termijn, minder flexibel, niet geschikt voor grote gaten of scheuren. Kwetsbaar voor stoten.
• Tip voor professionals: Gebruik een activator om de uithardingstijd nog verder te versnellen en de hechting te optimaliseren.

2. Tweecomponentenlijm (Epoxyhars)

• Geschikt voor: Grotere breuken, herstellen van afgebroken stukken, vullen van gaten, en reparaties die duurzaam, waterbestendig en sterk moeten zijn. Uitstekend voor aardewerk repareren, porselein lijmen, steengoed en geglazuurd keramiek. Sommige varianten zijn ook hittebestendig.
• Voordelen: Extreem sterke hechting, vullend vermogen, waterbestendig, chemisch resistent, vaak overschilderbaar. Dit is vaak de sterkste lijm voor keramiek.
• Nadelen: Langere uithardingstijd (meestal uren), vereist mengen van twee componenten, kan zichtbaarder zijn als het niet perfect transparant is.
• Tip voor professionals: Kies voor een epoxy met een langere verwerkingstijd als u complexe objecten lijmt, zodat u voldoende tijd heeft voor positionering. Er zijn ook kleurpigmenten beschikbaar om de lijm aan te passen aan de kleur van het keramiek.

3. Montagelijm (Polymeerlijm)

• Geschikt voor: Keramische tegels lijmen op wanden of vloeren, bevestigen van keramische ornamenten, en toepassingen waar een zekere flexibiliteit gewenst is. Denk aan tegelreparaties waar enige werking kan optreden.
• Voordelen: Hoge aanvangshechting, flexibel, vullend vermogen, waterbestendig (afhankelijk van type), vaak geschikt voor diverse ondergronden.
• Nadelen: Langere droogtijd, minder geschikt voor fijne breuken of kleine reparaties.
• Tip voor professionals: Voor buitentoepassingen of in natte ruimtes, kies een specifieke vocht- en vorstbestendige montagelijm.

4. Specifieke Keramieklijmen

Sommige fabrikanten bieden lijmen aan die specifiek zijn geformuleerd voor keramiek, vaak op basis van epoxy of polyurethaan. Deze zijn doorgaans geoptimaliseerd voor de unieke eigenschappen van keramische materialen en zijn ideaal voor duurzame keramiek reparaties.

Stappenplan voor keramiekreparaties

Volg dit stappenplan voor een optimaal resultaat bij het repareren van keramiek:

1. Draag handschoenen om huidcontact met de lijm te voorkomen en zorg voor goede ventilatie.
2. Reinig de gebroken delen grondig zoals eerder beschreven. Zorg dat ze volledig droog zijn.
3. Pas de gebroken delen droog op elkaar om te zien hoe ze precies passen. Oefen de beweging om ze correct te positioneren.
4. Breng de lijm dun en gelijkmatig aan op één van de te lijmen oppervlakken. Bij secondelijm volstaat vaak een druppel. Bij tweecomponentenlijm: meng eerst zorgvuldig volgens de instructies.
5. Druk de delen stevig tegen elkaar aan. Zorg voor een nauwkeurige uitlijning. Houd de delen eventueel vast of gebruik tape, klemmen of elastiekjes om ze op hun plaats te houden terwijl de lijm uithardt.
6. Verwijder direct overtollige lijm met een doekje, wattenstaafje of spatel voordat deze uithardt. Wees voorzichtig om vlekken te voorkomen. Gedroogde lijm is vaak moeilijker te verwijderen zonder het object te beschadigen.
7. Laat de lijm volledig uitharden volgens de instructies op de verpakking. Forceer het proces niet en stel het object niet bloot aan stress voordat de lijm volledig is uitgehard. Dit kan uren tot dagen duren, afhankelijk van het type lijm.

Tips & tricks van professionals

• Voor transparant glas of keramiek kan een UV-uithardende lijm (vaak acrylaatbasis) de beste keuze zijn. Deze lijm hardt alleen uit onder invloed van UV-licht, wat een onzichtbare verbinding creëert zonder luchtbellen. Vereist wel een UV-lamp.
• Bij ontbrekende stukken kunt u tweecomponentenlijm mengen met vulmiddelen (bijvoorbeeld fijngemalen keramiekpoeder of baking soda) om een pasta te creëren waarmee u kunt vullen en modelleren. Na uitharding kan dit geschuurd en overschilderd worden.
• Bij zwaar belaste objecten of grote breuken kunnen extra verstevigingen met glasvezelmatten en epoxyhars overwogen worden, vooral aan de binnenzijde van het object.
• Let op de aanbevolen temperatuur en luchtvochtigheid voor het verwerken en uitharden van de lijm. Dit kan de hechting en uithardingstijd beïnvloeden.